Sujevjerje: Šta se krije iza crvenog konca?

Crveni konac je već dugi niz desetljeća prisutan na našim prostorima. Nakon upita mnogih imama, mualima i stariji članova porodice i društva dolazimo do zaključka da niko od njih uopšte nema validan i istinit izvor ili dokaz za ovaj čudni ali i zabrinjavajući običaj. Odgovor koji se može u većini slučajeva čuti je taj da je to oblik zaštite bebe odnosno djeteta ali i odrasle osobe od uroka i džinnskih djelovanja. Na koji način i kako nismo uspjeli saznati. U islamu ova pojava i čin nema nikakvo utemeljenje niti je bilo šta zabilježeno na stranicam istorije islama i časnih prethodnika. Ne postoji niti jedan Kur’anski ajet niti hadis koji se tiče crvenog konca kao talismana, hamajlije ili amuleta koji bi na bilo koji način zaštita onog ko ga nosi.

S ovim dolazimo do zaključka da je ovo neislamski običaj koji se uvriježio među muslimane iz drugih naroda i narodnosti kao segment narodnog folklora i sujevjerja, odnosno praznovjerja. Postojanje crvenog konca pronalazimo kod Jevreja i hindusa. Ovo su njihove drevne pojave i običaji koji su vjerovatno kroz vjekove našli put i na ruke određenih muslimana iz neznanja i praznovjerja.

Ovim tekstom želimo da razjasnimo sve nedoumice i neispravna mišljenja razvijena kod muslimana da je ovaj običaj neislamski i da je čak jedan opasan vid kompromitovanja čistog vjerovanja, odnosno tevhida, u Allahovu jednoću i da bi s ovim nečije vjerovanje bilo upitno, ukoliko je vjerovanjem u ovaj konac počinio širk, odnosno prepisao Allahu druga. Allah džellešanuhu će oprostiti svaki grijeh ali neće oprostiti grijeh širka.

Nošenjem tankog crvenog konca (koji je ujedno i vid hamajlije) je običaj koji se povezuje sa judaizmom i judaističkim učenjima poznatijim pod imenom kabbalah. Za njega se kaže da odvraća lošu sreću koju čovjeku može donijeti urok zla oka. Na hebrejskom jeziku se ovaj crveni konac naziva rojte bindele. Ovaj crveni konac je obično napravljen od tanke vunice. Nosi se na ruci, povezan kao narukvica na lijevoj ruci.

Neki od tih crvenih konaca se donose iz Izraela. Ponekad je crveni konac u ogromnim količinama obavijen oko groba jevrejske biblijske mučenice Rahele u blizini Betlehema. Smatra se da crveni konac ima ogromne moći i da donosi dobru sreću i da garantuje onome ko ga nosi božansku zaštitu. Većina rabbina međutim ne zagovara ovaj čin.
Ova ideja se bazira na učenjima teologije Tore (Tevrata) i Kabbale (druge jevrejske knjige) međutim o ovom se specifično ne govori niti se spominje ni u jednoj od svetih knjiga.

U Tori Halačahu i Kabbali se ne spominje vezanje crvenog konca na ruku. Ali ovo je običaj koji se usadio u narodu već dugo, dugo vremena, i bazira se na nekim od teoloških učenja Tore i Kabbale. Ako i u čemu od toga ima istine, onda je ovo nešto što se naziva “segulah” a to u prijevodu znači da je to “čin zaštite.” Izvor u Tori na kojem se ovo vjerovanje vjerovatno bazira je: ”Gospodar, tvoj Bog te je odabrao da budeš od Njegova vrijednog naroda, od svih naroda na licu zemlje.” (Deut 7:6)

Zašto se jevreji nazivaju “segulah” ljudima? Rabbin Čaim od Vološzina kaže da je to na osnovu Tore da ima čudotvorna djelovanja na njih, što im omogućava da se njihove molitve uslišaju na specijalan način. Oni su u stvari zaštićeni ljudi. Udjeljivanje ih štiti od prirodne smrti, posvećivanje novom mjesecu, uštapu, štiti ih od neprirodne smrti, a sukkah ih štiti od progonstva i tako dalje.

Stoga ovo je običaj koji se osnuje na idejama Tore i ovo se odnosi na specijalne “segulah” ljude na manjoj skali. Što se tiče crvenog konca, običaj je da se veže oko groba Rahele, Jobove žene. Rakela se je nesebično složila da njena sestra bude Jobova žena kako bi se Lea spasila sramote i stida. Kasniej je rahela vratila dobrovoljno svoju dušu Bogu na pustome putu ka Beit Lečemu, kako bi se molila za očajne Jevrje koji bi išli tim putem ka progonstvu ili zarobljeništvu. Obično osoba koja je podjelila milostinju, stavi crveni konac. Razlozi iza toga su možda ti da se crveni konac smatra zaštitom “segule”.

Podsjećanje je na veliku žrtvu naše mučenice Rahele, koja nas podsjeća da oživljavamo skromnost i suosjećanje, nesebičnost na uštrb drugih, dok u isto vrijeme time dajemo milostinju siromašnima i potrebnima. Ovo je unutrašnje ogledalo koje je inspiracija za dobra djela, više nego is am konac, koje štiti od zla i nesreće (preuzeto sa Jevrejske web stranice koja pojašnjava stav rabbina o crvenom koncu).

Na jednom mjestu se spominje vezanje crvenog konca kao zaštita od uroka a to se nalazi u Tosefti, jednom od prijašnjih djela talamuda (Šabat poglavnje 7-8). Loša vijest je tad a se ovo ne smije raditi i da je strogo zabranjeno. Ovo je okarakterisano kao “darčei emori”, bezvrijedan čin sujevjerja i praznovjerja koje je očito čin koji se povezuje sa obožavanjem idola, odnosno kipova. Neki ortodoksni Jevreji koji se plaše negativnih utjecaja uroka imaju staru tradiciju da vežu crveni konac na bebin krevetić u nadi da će s time odvratiti uroke i prizvati milost Boga, tako da s time će beba biti zaštićena od svakog zla.

Moderni trendovi

Najezda crvenih konaca se pojavljuje osamdesetih godina, nakon perioda intfade u Izraelu najvjerovatnije kao tip narodnog običaja, odnosno folklora što je uzrokovalo trend stvoren pod utjecajem ličnih i nacionalnih stanja nervoze i stresa zbog političke situacije u zemlji.

Krajem devedestih, crveni konac postaje popularan sa estradnim pop zvijezdama u Sjedinjenim Državama kao što su Madonna, Michael Jackson, Rosie O’Donnell, Ashton Kuthcer, Britney Spears, David Beckham, Avril Lavigne, Zac Efron, Vanessa Hudgens, i mnogi drugi. Ova pojava se povezuje sa kontraverznim Kabbalah Centrom Philipa Berga.

Druga zabilježena pojava crvenog konca se javlja u Indiji pod imenom kalava. Kalava je sveti hinduistički konac koji se takođe zove i mauli na hindu jeziku. Nosi se u toku obavljanja hinduističkih ritual kao što su Yajna ili Puja. Veže se na ruku od strane sveštenika na ruke hodočasnika koji prisustvuju obredu molitve. Kalava se veže na desnoj ruci muškarca i neudatih žena, a na lijevoj ruci udatih žena. Ponekad se crveni konac veže u čvorove koji se vezuju nakon recitovanja mantrai koje pozivaju boga Brahmana i crveni konac se zatim nosi kako bi otklonio uroke i zlo od osobe koja ga nosi.

Ovo su dokazi za sve one koji koriste crveni konac posebno pri “zastiti” male djece i beba od uroka. Crveni konac nema veze sa islamom i islam je cist od ovih vradžbina. Svi oni koji su povjerovali u “mistične moći” crvenog konca, i da isti doista štiti protiv uroka i ostalog, treba da se pokaju Uzvišenom Allahu i da odmah smaknu i unište taj crveni konac. Treba da dove Allahu za oprost i milost, i da se više nikad ne povrate na to djelo širka.

Ovo je uzelo velikog maha na prostorima Bosne i Hercegovine ali medju Bosancima i Hercegovcima u dijaspori pa stoga pozivamo sve koji su se u ovom tekstu upoznali sa istorijom i opasnostima ovog čudnog i neutemeljenog običaja da obavjeste svoje članove porodice, prijatelje i rodbinu da se klonu ovog ružnog i opasnog običaja koji nema utemeljenja u našoj čistoj i lijepoj vjeri islamu. Samo dova Allahu dželle šanuhu i obavljanje propisanih ibadeta može da nas spasi urokljiva i zavidna oka i ništa više.

Ovo je jedna dova koja štiti od uroka:

E`uzu bi-Llâhi mine-ššejtâni-rradžim
Bismi-llâhi-rrahmâni-rrahîm

E`uzű bi kelimâti-Llâhi-ttâmmeti ve min kulli šejtânin ve hâmmetin ve min kulli `ajnin lâmmetin, e`uzu bi kelimâti-Llâhi-ttâmmâti min šerri mâ haleka ve mu`avvezetejni.”

Allahov Poslanik preporučio je učenje sura El-Felek i En-Nas kao sredstvo za čuvanje od uroka. Zabilježeno je da je Allahov Poslanik učio razne dove kao vid zaštite od džinna i uroka sve dok nisu objavljene ove sure, a kada su one objavljene, samo je njih učio. (Tirmizi, vjerodostojnim ga je ocijenio šejh Albani)

Također je zabilježeno da je učio dove u kojima je molio Allaha da sačuva njegove unuke Hasana i Husejna, r.a., od uroka:
عن ابن عباس قال كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يعوذ الحسن والحسن أعيذكما بكلمات الله التامة من كل شيطان وهامة ومن كل عين لامة ويقول إن أباكما كان يعوذ بهما إسماعيل وإسحاق . رواه البخاري
Transkripcija dove: ‘’U’izukuma bikelimatillahit-tammeti min kulli šejtanin ve hammeti ve min kulli ‘ajnin lammeti.’’ (Buharija, Ebu Davud, Tirmizi)

Priprema priloga: Grupa sestara “Taif”

n-um.com