Dolaze gosti a vrijeme je namaza

Pitanje: Selamu alejkum,

Približava se vakat namaza, ima još 20 minuta do namaza i iznenadno mi dolaze gosti. Hoću li im reći da trebam ići u džamiju klanjati i da ih ne mogu odmah primiti, ili da ih primim i kad bude vreme namaza da klanjam kod kuće sa njima.

Odgovor: We alejkum selam we rahmetullahi we berekatuhu,

Tvoja situacija, hvala Allahu, nije teška zato što ti u goste dolaze ljudi koji klanjaju, kako se shvata iz tvog pitanja. Stoga ti ostaje da njima pojasniš obaveznost obavljanja namaza u džematu u džamiji i da zajedno sa njima izađete u džamiju i obavite namaz, a zatim se vratite tvojoj kući. Kada bi čak i pretpostavili da je obavljanje namaza u džematu pritvrđeni sunnet, što je mišljenje jednog dijela učenjaka, zar da opet ostavljamo sunnet našeg Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem?

U nastavku prenosimo fetvu uvaženog šejha Abdul Aziza ibn Abdullaha ibn Baza, u kojoj je pojašnjen propis obavljanja namaza u džematu.

Od Abdulaziza ibn Abdullaha bin Baza svakom Allahu predanom robu – muslimanu, moleći Allaha da mu olakša put do Njegovog zadovoljstva, uputi ga na ono čime je On zadovoljan i olakša nam slijeđenje puta bogobojaznih robova – amin!

Es-selamu alejkum ve rahmetullahi ve berekatuhu!

Obavješten sam da su mnogi od muslimana nemarni prema obavljanju namaza u džematu i da se pravdaju olakšicama pojedinih islamskih učenjaka po tom pitanju. Iz tog razloga na nama je obaveza da objasnimo ovu stvar i njenu opasnost, i da nije na muslimanu da olahko shvata i bude nemaran prema onome na čiju je bitnost Allah ukazao u Svojoj knjizi i ukazao Njegov plemeniti Poslanik u svome sunnetu, neka je na njega Allahov mir i spas.

Allah, subhanehu ve te’ala, na mnogo mjesta u Svojoj Plemenitoj Knjizi – Kur’anu spominje i veliča namaz i naređuje njegovo čuvanje i obavljanje u džematu. Obavještava nas da je nemarnost i ljenost spram obavljanja namaza od osobina licemjera / munafika. Kaže Uzvišeni Allah, dželle še’nuh, u Svojoj Jasnoj Knjizi: “Čuvajte namaz, naročito srednji namaz, i pred Allahom ponizno stojte!” (prevod značenja: El-Bekare, 238)

Kako da rob bude od onih koji čuvaju namaz i vode brigu o njemu a nemaran je prema njegovom obavljanju zajedno sa svojom braćom u džematu!? Kaže Allah, dželle še’nuh: “Namaz obavljajte, zekat dajite i zajedno s onima koji namaz obavljaju i vi ga obavljajte.” (prevod značenja: El-Bekare, 43.)

Ovaj plemeniti ajet je jasan dokaz o obavezi obavljanja namaza u džematu i učestvovanju u njegovom kolektivnom izvršavanju. Da je ono što se traži obavljanje namaza samo po sebi, čija je naredba došla na početku ajeta, onda bi nam povod završetka ajeta s riječima: “… i zajedno s onima koji namaz obavljaju i vi ga obavljajte.”, bio nepoznat i nejasan. Kaže Allah, subhanehu ve te’ala: “Kada ti budeš među njima i s njima obavljaš namaz, neka jedna skupina s tobom klanja i neka svoje oružje uzmu: i dok budu na sedždi, neka drugi budu iza vas, a onda neka dođe druga skupina koja nije klanjala i neka s tobom klanjaju, ali neka drže oružje svoje i oprezni budu!” (prevod značenja: En-Nisa’, 102.)

Allah, subhanehu ve te’ala, u obavezu je stavio obavljanje namaza u džematu u ratnom stanju, pa kakav je onda propis toga u stanju mira. Ako bi ikome došla olakšica po pitanju obavljanja namaza u džematu onda bi to bili oni koji su u susretu s neprijateljem i koji očekuju da budu napadnuti. Kada onima koji se nalaze u ovakvom stanju nije olakšano po tom pitanju, onda znamo da je namaz u džematu jedna od najvažnijih obaveza, i da nikome nije dozvoljeno njegovo napuštanje.

Bilježe Buhari i Muslim u svoja dva Sahiha od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Došla mi je misao da naredim da se uspostavi namaz u džematu i naredim čovjeku da predvodi ljude u namazu, a zatim odem s ljudima koji će ponijeti žar i potpalu do onih koji ne prisustvuju namazu i njihove kuće zapalim vatrom.” (Buhari, 2420; Muslim, 651.)

Bilježi imam Muslim u svome Sahihu od Abdullaha ibn Mes’uda, radijallahu anhu, da je rekao: “Vidio sam nas, ashabe Allahovog poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da niko od nas nije napuštao namaz u džematu do licemjer čije je licemjerstvo bilo poznato ili bolesnik, iako bi bolesnika znala da prihvate dva čovjeka i potpomognu ga u hodu kako bi prisustvovao namazu u džematu.” i rekao je: “Doista nas je Allahov poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, podučio sunnetima upute, a doista je od sunneta upute obavljanje namaza u džematu u džamijama iz kojih se čuje poziv – ezan!” (Muslim, 654.)

Bilježi imam Muslim u svome Sahihu također od Abdullaha ibn Mes’uda, radijallahu anhu, da je rekao: “Kome je drago da sretne Allaha sutra (tj. na Sudnjem danu) kao musliman neka čuva ove namaze i odazove im se kada god bude pozvan na njih, jer doista je Allah propisao vašem Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, sunnete upute a doista su oni od sunneta upute. Kada bi vi klanjali namaze u vašim kućama kao što klanja onaj koji nije došao u džemat u svojoj kući, ostavili bi praksu svoga poslanika, a ako bi ostavili praksu svoga poslanika otišli bi u zabludu. Nema ni jednog čovjeka koji se očisti za namaz, i to lijepo uradi, zatim se uputi ka nekoj od ovih džamija, a da mu Allah ne upiše za svaki korak koji napravi dobro djelo, uzdigne ga za jedan stepen i obriše mu s njim jedno loše djelo. Doista sam nas (ashabe) vidio da niko od nas ne napušta namaz u džematu osim licemjer čije je licemjerstvo bilo poznato. Čovjek bi bio doveden na namaz i morala bi ga dvojica ljudi pridržavati kako bi se uspravio i stao u saff.” (Muslim, 257., 654.)

U Sahihu imama Muslima se prenosi od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je slijepac rekao Allahovom poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem: “‘O Allahov poslaniče, nemam vodiča koji bi mi pomagao na putu do džamije. Da li imam opravdanje da klanjam u svojoj kući?’ Upitao ga je Allahov vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem: ‘Da li čuješ poziv na namaz / ezan?’ Odgovori: ‘Da!’ Reče mu: ‘Onda se odazovi!'” (Muslim, 653.)

Hadisi upućuju na obaveznost obavljanja namaza u džematu i njegovog uspostavljanja u Allahovim kućama koje se Njegovom voljom podižu i grade i u kojima se Njegovo ime mnogo spominje.

Na svakom muslimanu je obaveza da vodi brigu o ovome i požuri ka primjeni istoga. Na muslimanu je da oporuči obavljanje namaza u džematu svojoj djeci, bližnjoj rodbini, komšijama, i svim muslimanima, pokoravajući se tako Allahu i Njegovom poslaniku, ostavljajući njihove zabrane, i izbjegavajući oponašanje licemjera, koje je Allah opisao sa veoma ružnim i lošim osobinama. Od najružnijih osobina je njihova ljenost u obavljanju namaza kao što kaže Uzvišeni Allah: “Licemjeri nastoje prevariti Allaha, a On će njih nadmudriti. Kada ustaju da obave namaz, lijeno se dižu i pretvaraju se pred narodom, a Allaha ne spominju osim malo. Kolebaju se između toga, niti su sa ovima niti sa onima. A onoga koga Allah u zabludi ostavi nećeš mu naći puta ka uputi.”(prevod značenja: En-Nisa’, 142.-143.)

Ostavljanje i nemarnost spram namaza u džematu je jedan od najčešćih i najvećih uzroka ostavljanja namaza u potpunosti, a poznato je da je ostavljanje namaza nevjerstvo, zabluda, i izlazak iz vjere islama radi riječi Allahovog poslanika, sallallahu alejhi ve sellem: “Doista je između čovjeka i širka i kufra ostavljanje namaza!” (Hadis je zabilježio imam Muslim u svome Sahihu, br. 82, od Džabira, radijellahu anhu) i njegovih, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: “Ugovor koji je između nas i njih je namaz, pa ko ga ostavi učinio je nevjerstvo!” (Ahmed, 5/346.; Tirmizi, 2621.; Nesai, 1/232.; Ibn Madžeh, 1079.)

Ajeta i hadisa koji govore o bitnosti namaza i obavezi njegovog čuvanja i obavljanja ima veoma mnogo.

Kada istina izađe na vidjelo i dokazi budu pojašnjeni, nije dozvoljeno ikome da odstupi od toga radi govora nekoga od ljudi, zato što Allah, subhanehu ve te’ala, kaže: “A ako se u nečemu ne slažete, obratite se Allahu i Njegovom poslaniku, ako vjerujete u Allaha i drugi svijet! To je bolje i posljedice su ljepše!” (prevod značenja: En-Nisa’, 59.), i kaže: “Neka se pripaze oni koji postupaju suprotno naređenju njegovu, da ih kakva smutnja ne stigne ili da ih patnja bolna ne snađe.” (prevod značenja: En-Nur, 63.)

Nije skriveno šta se nalazi od koristi i bitnih vrijednosti u obavljanu namaza u džematu. Od najvidljivijih je međusobno upoznavanje i potpomaganje na dobročinstvu i bogobojaznosti, preporučivanje istine i strpljenja, podsticanje nemarnih, podučavanje neznalica, ulijevanje srdžbe u redove licemjera, napuštanje i klonjenje od njihovog puta, uzvisivanje i veličanje Allahovih svetinja među njegovim robovima, pozivanje Allahu, subhanehu ve te’ala, riječju i djelom i mnoge druge koristi.

Molim Allaha da olakša i meni i vama slijeđenje onoga u čemu je Njegovo zadovoljstvo i dobro ovoga i drugoga svijeta, da nas zaštiti od zla naših duša i naših loših djela i da nas sačuva od oponašanja nevjernika i licemjera, doista je On Plemeniti i Dobroćudni.

Neka je na vas Allahov mir, spas, milost i bereket, i neka je Njegov mir i spas na našeg Poslanika Muhammeda, njegovu časnu porodicu i sve ashabe.

Izdiktirao: šejh imam Abdulaziz b. Abdullah b. Baz – Allah mu se smilovao
Preuzeto iz knjige: ‘Fetava ulema el-beledu-l-haram’ str. 188.

Prevod fetve šejha Bin Baza s arapskog: hfz. Amir Smajić

Na pitanje odgovorio: Idriz Bilibani, prof. fikha